Güneşli Bir Gün Bir eğitimcinin dünyası
İnsanlar hitabet becerisi denilince genellikle iyi bir dilbilgisi ile doğru bir şekilde konuşmayı anlarlar, oysaki hitabet bunlardan ibaret değildir. Hitabet, sesinizi karşı tarafa iletmek, konuşurken gereksiz hareketler yapmamak gibi fiziksel becerileri; konuşmayı yapılandırmak ve argümanlarınızı desteklemek için kanıt kullanmak gibi bilişsel becerileri ya da iyi bir dinleyici olmak ve başkalarının fikirlerine saygı göstermek gibi sosyal duygusal becerileri içerir. Yani hitabet konusunda iyi olan insanlar, bu alanların dördünde de beceri sergilerler.
Bir başka yanlış varsayım, insanların konuşma konusunda doğal bir yetenekleri olduğunu düşünmektir. Oysa ki konuşma, tıpkı okuma-yazma ve matematiği öğrendiğimiz gibi öğrenilecek ve öğretilecek bir beceridir. Bu nedenle öğrenciler hitabet üzerinde çalışmaya ne kadar erken başlarlarsa o kadar iyidir.
Bir öğretmen olarak Oracy becerilerini öğretmek için bu becerilere sahip olmanız gerektiğini düşünmeyin, öğrencilerle uygulamalar yaparken zamanla kendi becerilerinizin de geliştiğini göreceksiniz.
Aşağıda Literacy Today tarafından hazırlanan Oracy çerçevesinin 4 alanına ilişkin öğretim fikirlerini bulabilirsiniz. İçlerinden pek çoğunu zaten yapmakta olduğunuzu göreceksiniz. Bununla birlikte yapılan çalışmaların konuşma becerisinin hangi yönünü desteklediğini anlamanın değerli olduğunu düşünüyorum. Bu durum, aynı zamanda konuya bütüncül yaklaşmanızı ve öğrencilerinizin hangi alanda daha çok gelişime ihtiyaç duyduklarını belirlemenizi sağlayacaktır.
Fiziksel Alan
- Öğrencilerin farklı duyguları ve basit mesajları kelimeler olmadan iletmek için beden dillerini kullanarak pratik yapmalarını sağlayın.
- Öğrencileri eşleştirerek onlara konuşacakları çeşitli konular verin.(favori sporları, hobileri veya sevdikleri bir hayvan…vb.) Bir kişi konu hakkında konuşurken partneri beden dilini kullanarak konuya karşı tutumunu göstersin. Örneğin; gülümsemek, göz teması kurmak, başını sallamak..vb. Konuşan kişi, partnerinin konuyla ilgilenip ilgilenmediğini belirlemelidir.
- Öğrencilerin bir duygu ve ruh halini iletmek için seslerini kullandıkları senaryolar sağlayın. Sınıf arkadaşları, duyguyu ve ruh halini tahmin etsinler.
- Öğrencilere bir duyguyu ve ruh halini iletmek için sesi kullanmanın farklı yollarını modelleyin.
- Öğrencilerle hikayeleri farklı duygularla ifade edebilmeleri için yüksek sesle okuma çalışmaları yapın.
- Öğrencilere çeşitli karakterlere hayat vermek için ses ve beden dilini nasıl kullanacaklarını gösterin.
- Öğrencilerin ses ve beden dili kullanımına yönelik en iyi unsurları konuşmalarına dahil etmelerini sağlamak için onlara videolar izletin.
- Öğrencilerin ses ve beden dili kullanımlarını analiz edin. Kendilerinin de bu analizleri yapmalarını sağlayın. Gelişim alanlarını belirleyin ve onlara geribildirim verin.
Dilsel Alan
- Dilbilgisi kurallarını modellemek için yüksek sesle okuyun, ortak okuma etkinlikleri yapın.
- Konuya özgü kelimeleri vurgulamak için öğrencilerle bir kelime duvarı oluşturun.
- Öğrencilere bir partnerle ve küçük gruplarla konuşma pratiği yapmaları için birçok fırsat sağlayın.
- Öğrencilerle okuyucu tiyatrosu gerçekleştirin, yüksek sesle okurken noktalama işaretlerinin etkisini vurgulayın.
- Öğrencilerle beyin fırtınası yapın ve sürekli kullanılan kelimelerin eş anlamlılarının bir listesini yapın ve bu listeyi sınıfa asın.
- Mizah, abartma, parodi, ironi gibi bir veya daha fazla üslup özelliği içeren metinleri inceleyin ve bu metinlerin izleyiciyi nasıl etkilediğini tartışın.
- Tanıdıklık, yaş, statü, bağlam, amaç gibi şeylerin ışığında konuşmaların nasıl değiştiğini tatışın. Öğrencilerin farklı izleyiciler ve farklı durumlar için rol yapmalarını sağlayın.
- Basit veya sıradan bir olayı geliştirmek için retorik stratejileri nasıl kullanabileceklerini modelleyin. Örneğin bir hava durumu raporu sunmak için abartı kullanmak.
- Öğrencilerin kelime hazinelerini geliştirmek için kelime oyunları oynayın.
- Stilistik özellikleri ve retorik stratejileri belirleyip değerlendirmek ve bunları kendi konuşmalarına dahil etmek için öğrencilerle model metinleri inceleyin.
- Öğrencilerin sınıf arkadaşlarına konuya özgü dili vurgulayan bir konuşma yapmalarını sağlayın.
Bilişsel Alan
- Öğrencilere konuşmayı desteklemek, fikirlerini organize etmek ve yeni fikirler eklemek için grafik düzenleyicileri nasıl kullanacaklarını gösterin.
- Öğrencilerle beyin fırtınası yaparak çeşitli iletişim amaçlarını belirleyin: bilgi ve fikirleri paylaşmak, bir şeyleri anlamlandırmak, bakış açılarını paylaşmak, sorunları çözmek, işbirliği yapmak, sosyalleşmek…vb.
- Öğrencilere konuşmadan önce düşünmeleri, bilgileri işlemeleri, yazmaları veya çizerek göstermeleri için zaman verin.
- Öğrencilerle birlikte yaratın. Öğrencilere konuşma hareketlerini ve cümleleri seçmek için destekleyin. Bunları öğrencilere hatırlatmak için görsel yardımcılarlardan yararlanın.
- Çeşitli bağlamlarda konuşma modelleri sağlayın. Konuşmacıların becerilerini belirlemek, konuşmacıların amaçlarım yerine getirmek için dinleyicilerle nasıl ilişki kurduklarını tespit etmelerini sağlayın.
- Öğrencileri düşüncelerini detaylandırmaya, kanıt sağlamaya ve akıl yürütmelerini açıklamaya teşvik eden sorular sorarak model olun. Örneğin: “Neden böyle düşünüyorsun?” , “Bunun hakkında daha fazla bilgi verebilir misin?”
- Öğrencilerle bir dinleyici kitlesinin ihtiyaçları ve beklentileri ve bunları bağlama göre nasıl değişebileceği konusunda beyin fırtınası yapın.
- Öğrencilerin değerlerine, inançlarına aykırı tartışmalı bir konu hakkında bir duruş benimsemeye ve bu duruşu bir münazarada temsil etmeye teşvik edin.
- Öğrencilere bağlam, amaç ve hedef kitleyi değiştiren ve öğrencilerin iletişim stratejilerini hızlı ve etkili bir şekilde uyarlamalarını gerektiren çok çeşitli doğaçlama senaryolar sunun.
Sosyal Duygusal Alan
- Öğrencilere düşün-eşleş-paylaş etkinlikleriyle farklı ortaklarla konuşma pratiği yapmaları için fırsatlar sunun.
- Öğrencilere etkin dinleme tekniğini öğretin ve bir konuşmayı dinlerken bu tekniği benimsemelerini sağlayın.
- Öğrencilere başlangıçta, bildikleri şeyler hakkında ve rahat hissettikleri ortaklar ve gruplar ile konuşmaya teşvik edin.
- Aktif dinlemeyi gösteren sözlü ve sözsüz tepkilerin ve davranışların listesini öğrencilerle birlikte oluşturun.
- Öğrencilerle tartışmak için kurallar oluşturun. Uygun olan ve olmayan davranışları modelleyin.
- Yapıcı ve olumlu etkileşimleri modellemek için akvaryum konuşma stratejisini kullanın.
- Bir grubu etkili bir şekilde yönetmek için gereken becerileri tartışın. Öğrencilerin herkesin katkıda bulunduğu, kimsenin diğerini yargılamadığı bir toplantıda liderlik rolünü üstlenmeleri için fırsatlar verin.
- Öğrencilerle amacın bir sorunu müzakere yoluyla çözmek olduğu yuvarlak masa toplantıları yapın.
Kaynak:
