Güneşli Bir Gün Bir eğitimcinin dünyası
Sonbahar yalnızca bir mevsim değil, aynı zamanda bir duygu hâlidir. Ağaçların sararan yaprakları, rüzgârın taşıdığı sesler ve yağmurun kokusu bize değişimin doğal ve güzel bir şey olduğunu hatırlatır. Bu hafta öğrencilerimizle sonbaharın renklerini, kokularını ve hikâyelerini yakalamaya çalışacağız.
🔵 İlkokul
Konu: Sonbahar Festivali
- Okulunda bir Sonbahar Festivali düzenlendiğini hayal et. Festival alanı nasıl görünüyor? Hangi sesler, kokular, tatlar ve dokular var? Sen hangi etkinliği yönetiyorsun, neden?
- Yazına şu cümleyle başla:
“Okul kapısından içeri adım attığım anda hava tarçın ve kestane kokuyordu…“
Sonra neler oldu?
İpucu:
Betimleme yaparken beş duyunu (görme, işitme, koklama, tatma, dokunma) mutlaka kullan.
Öğretmen Açıklamaları:
Amaç:
Öğrencilerin sonbahar temasını beş duyu üzerinden keşfetmeleri, betimleyici dil kullanarak atmosfer oluşturmayı öğrenmeleri.
Yöntem:
- Dersi, kısa bir “sonbahar sesleri” dinletisi (yağmur sesi, rüzgâr, yaprak hışırtısı) ile başlatın.
- Öğrencilerden gözlerini kapatıp “festival alanında olduklarını” hayal etmelerini isteyin.
- Ardından festivalin görüntüsünü, kokusunu ve sesini anlatan kısa cümleler kurmalarını sağlayın.
- Yazma bölümünde yönergede verilen başlangıç cümlesini kullanarak festival betimlemelerini yazsınlar.
İpuçları:
- “Ne görüyorsun?”, “Ne duyuyorsun?”, “Burnuna ne kokusu geliyor?” gibi yönlendirici sorular sorun.
Değerlendirme Önerisi:
Öğrencilerin yazılarında duyusal kelimelerin çeşitliliğine odaklanın.
🟢 Ortaokul
Konu: Kayıp Şemsiye
- Sabah parlak renkli bir şemsiyeyle evden çıktın. Okula geldiğinde şemsiyenin kaybolduğunu fark ettin. Daha sonra birinin o şemsiyeyle yürüdüğünü gördün. O kişinin peşine düştün mü? Onu bulduğunda ne öğrendin?
- Yazına şu cümleyle başlayabilirsin:
“Yağmur çatılardan damlıyordu ve askıdaki boş kancayı görünce bir an donakaldım…”
Hikâyeni buradan devam ettir. - İstersen hikâyeyi şemsiyenin gözünden anlat.
Şemsiye nerelere gitti, neler gördü, kime sığındı, geri dönmek istiyor mu?
İpucu:
Hikâyende atmosferi hissettirmek için yağmurun sesini, ışığın solgunluğunu, sokakların kokusunu anlatmayı dene.
Öğretmen Açıklamaları
Amaç:
Öğrencilerin olay örgüsü kurma, atmosfer yaratma ve perspektif değiştirme (insan ya da nesne anlatımı) becerilerini geliştirmeleri.
Yöntem:
- Girişte öğrencilere bir “yağmur sahnesi” fotoğrafı gösterin.
- Hikâyenin ilk cümlesini tahtaya yazın ve devamını grup hâlinde tahmin ettirin.
- Ardından öğrencilerden hikâyeyi kendi bakış açılarından veya şemsiyenin gözünden yazmalarını isteyin.
- Taslak aşamasında “kim?”, “nerede?”, “ne oldu?”, “nasıl çözüldü?” sorularını kullanarak olay akışını planlamalarına rehberlik edin.
İpuçları:
- Öğrencilere “ışık–renk–ses–koku” betimlemeleriyle sahne canlandırma örnekleri gösterin.
- Alternatif sonlar (şemsiye geri döner mi, yoksa yeni bir hikâyeye mi gider?) üzerine kısa paylaşım yaptırın.
Değerlendirme Önerisi:
Yazının atmosferinin tutarlılığına, olay örgüsünün mantıklı ilerleyişine ve duygusal tonun hikâye boyunca korunmasına dikkat edin.
🟣 Lise
Konu: Bir Zamanın Kokusu
- Bazı kokular bizi bir anda geçmişe götürür. Belki bir kitap sayfasının kokusu, belki ıhlamur çayı, belki de yağmur sonrası toprak kokusu… Bir kokunun seni geçmişteki bir ana, bir kişiye ya da bir duygunun tam ortasına götürdüğü bir anı yaz. Yazına kokuyu anlatmakla başla, anı kendiliğinden gelsin.
- Yazını şu cümleyle başlatabilirsin:
“Yağmurdan sonra toprağın kokusunu içime çektim ve bir anda on yaşındaydım…” - Sadece bir duyuya, koklama duyusuna odaklan ve bu kokunun geçmişle bugünü nasıl birbirine bağladığını anlat.
İpucu:
Metninde “zaman”ı sadece geçmiş olarak değil, duyguların kalıcılığı olarak düşün.
Öğretmen Açıklamaları
Amaç:
Öğrencilerin duyular aracılığıyla hafıza ve duygu ilişkisini keşfetmeleri, soyut bir temayı somut bir sahneyle anlatma becerilerini geliştirmeleri.
Yöntem:
- Derse kısa bir “koku çağrışımı” etkinliğiyle başlayın ve “koku–zaman–duygu” üçgeni üzerine kısa bir tartışma yürütün.
- Daha sonra yönergede verilen başlangıç cümlesiyle bireysel yazma sürecine geçin.
- Yazının sonunda öğrencilerden “zaman”ın nasıl geçtiğini değil, hangi duygunun kalıcı olduğunu anlatmalarını isteyin.
İpuçları:
- Öğrencileri soyut imgeler, metaforlar ve kısa diyaloglarla denemeler yapmaya teşvik edin.
Değerlendirme Önerisi:
Yazının duygusal derinliğine, kokunun hikâyedeki işlevine (tetikleyici, bağlayıcı, dönüştürücü) ve dilin sade ama etkileyici oluşuna dikkat edin.
Aysun Yağcı
